کارمزد معاملات بورس سهام چیست؟

کارمزد خرید سهام چیست؟

کارمزد خرید و فروش سهام چگونه محاسبه می‌شود؟

برای اینکه ما در بورس اوراق بهادار بتوانیم خرید و فروش سهام انجام بدهیم نمی‌توانیم به صورت مستقیم وارد معامله با شخصی شویم که دارد سهامش را می‌فروشد یا اینکه می‌خواهد سهام ما را بخرد،

اما کارمزد خرید و فروش سهام چیست و کارگزاری‌ها چه می کنند؟

در این بین یک سری واسطه‌ها وجود دارند که ما باید از طریق آنها اقدام کنیم،
کارگزاران بورس افرادی هستند که ما مستقیما با آنها در ارتباط هستیم

کارگزاران خودشان به سازمان بورس و هسته مرکزی معاملات بورس متصل هستند تمام معاملاتی که ما روزانه می‌توانیم به صورت آنلاین و در یک لحظه انجام دهیم از یک مسیری عبور می‌کند که این مسیر یک کارمزدی دارد و یک هزینه‌ای را ما بابت این معاملات پرداخت می‌کنیم،

برای خرید سهام ما حدودا باید مبلغ نیم درصد خرید معامله را به عنوان کارمزد پرداخت کنیم و

برای فروش حدودا یک درصد از مبلغ فروش را باید به عنوان کارمزد پرداخت کنیم

در خرید این کارمزد ما حدودا به ۵ قسمت تقسیم می‌شود این نیم درصد بین

شرکت بورس، شرکت سپرده‌گذاری، سازمان بورس، شرکت فناوری بورس و شرکت کارگزاری تقسیم می‌شود و

هنگام فروش این شش دهم درصد بین این ۵ شرکت و اداره مالیات تقسیم می‌شود

در نتیجه خرید سهام مالیاتی ندارد ولی فروش آن دارای مالیات می‌باشد

که مجموعاً می‌شود خرید سهام نیم درصد باید کارمزد پرداخت کنیم و موقع فروش سهام حدودا  یک درصد پس اگر ما یک سهمی را بخریم و حدودا ۱/۵ درصد بالاتر، اون سهم را بفروشیم در واقع ما بدون اینکه هیچ سودی بدست آوریم یک خرید و فروش سهام انجام داده‌ایم،
البته که قطعا باید نیت ما موقع ورود به سهام و موقع خریدن یک سهم سود خیلی بیشتری باشد که دیگر این کارمزد درون آن دیده نشود.

                خرید و فروش فایل

عرضه اولیه چیست؟

عرضه اولیه یا عرضه عمومی اولیه یعنی وقتی سهام یک شرکتی برای اولین بار در بورس می‌آید و ما بتوانیم از طریق بورس سهام آن شرکت را بخریم،
این شرکت‌ها احتمالا چند سالی هم فعالیت خوب داشته‌اند و احتمالا سهامشان هم در آن موقع دست یک عده خاصی بوده است ولی تا روز عرضه اولیه سهام این شرکت‌ها هنوز در بورس معامله نشده است 

خیلی‌ها اعتقاد دارند که عرضه‌های اولیه در بورس مانند طلا است یعنی ما هرچی بخریم به احتمال خیلی بالایی سود کرده‌ایم، واقعیت هم همین است. در چند سال گذشته می‌توان گفت تمامی عرضه‌های اولیه دارای سود بوده‌اند

اما چطوری موجب سود می‌شود؟

عرضه‌ی اولیه وقتی می‌خواهد صورت بگیرد یک سری تحلیلگر آنها را بررسی می‌کنند و آن شرکت را از نظر قیمت ارزش‌گذاری می‌کنند و متوجه می‌شوند که مثلا قیمت هر سهم این شرکت ۱۰۰۰ تومان ارزش دارد ولی می‌گویند ما با این شرایط خریدار نیستیم،اگر این قیمت را ارزانتر بدهید می‌خریم
خود این شرکت هم این تحلیل‌ها را راجع به قیمت سهام خودش می‌داند اصولا برای اینکه از عرضه‌های اولیه استقبال بشود آنها هم حاضر‌اند قیمت سهام خود را یک مقداری پایین‌تر از ارزش واقعی خودشان بدهند و به فروش برسانند و
اصولا بعد از عرضه‌های اولیه این سهام‌ها تا چند روز ۵+ معامله می‌شود و من توی عرضه‌های اولیه گذشته‌ای که دیدم هر کدام شاید ۱۰ %، ۲۰ % ، ۳۰ % طی چند روز قیمتشان رشد کرده اما عرضه اولیه در روز اول بسیار محدود است و بسته به بزرگی آن شرکت و آن حجمی از شرکت که خودش را می‌خواهد به فروش برساند مشخص کننده این است که حدودا به هر نفر چقدر سهام می‌رسد

 اصولا برای عرضه‌های اولیه در روز اول یک مقداری مشخص می‌کنند که نمی‌توان در آن روز بیشتر از این سهام آن شرکت را خریداری کرد و از فردای آن روز همه چیز مثل حالت عادی می‌شود و آن سهام مانند بقیه سهام‌هایی که در بورس وجود دارد خواهد بود ولی

روز عرضه اولیه این محدودیت وجود دارد که عدالتی هم بین سهامدارها اتفاق بیافتد یک زمان عرضه اولیه ۵۰۰ هزار تومان به هر کسی می‌رسد و

یا یک وقت هم ۵ میلیون تومان، ۱۰ میلیون تومان و یا عددهای کمتر و بیشتر تقسیم بندی می‌شود وهمان‌طور که گفتم بستگی به بزرگی ارزش آن شرکت دارد و اینکه آنها تصمیم گرفته‌اند چند درصد از شرکتشون را در بازر بورس عرضه کنند

شاید راجع به خصوصی‌سازی هم خیلی چیزها شنیده باشید، خصوصی‌سازی هم در بورس به همین شکل صورت می‌گیرد یک سری شرکت‌های دولتی می‌آیند بخشی از سهامشان را در بازار بورس به فروش می‌رسانند البته همیشه این شرکت‌ها دولتی نیستند، شرکت ممکن است خصوصی باشد و هم ممکن است دولتی باشد. اصولا لازم است که شما هم شخصا شرکت را بررسی کنید و بعد سهام آن را بخرید اما

همان‌طور که گفتم خیلی‌ها معتقد هستند به دلیل اینکه عرضه‌های اولیه با قیمت‌های خوبی عرضه می‌شود کورکورانه می‌رویم و خرید می‌کنیم و اگر متوجه شویم که این شرکت، شرکت خوبی است شاید مدت‌های زیادی هم با آن بمانیم خیلی از عرضه‌های اولیه هم بوده که بعد از گذشت مدتی قیمت سهامش دو برابر هم شده است اما همان طور که گفتم اصولا عرضه اولیه روزهای اول پس از عرضه شدنش هرروز ۵+ می‌خورد و هر روز صف خرید است، در مورد صف خرید در قبل توضیح دادیم.

صف خرید یعنی همه می‌خواهند بخرند ولی کسی نیست که بفروشد و یا مقدار کمی می‌فروشند و اصولا کسانی که زودتر ۸:۳۰ صبح دکمه زدن و در صف افتادن شاید گیر آنها در روز دوم به هر مقداری بیاید و بتوانند مقدار بیشتری از آن سهام را بخرند البته
روز دوم و سوم اسمش عرضه اولیه نیست میشه یک شرکت مانند شرکت‌های دیگر که در بورس دارد معامله می‌شود

موقع خرید عرضه اولیه باید خیلی دقت کرد

عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ (ثبت سفارش) – Book Building

در این روش نیازی نیست همه راس یک ساعت سفارش را وارد سیستم کنند، بلکه می‌توانید در آرامش قیمت مورد نظر خود را وارد سیستم کنید. در این روش لازم است شما قیمت سهام را ارزش‌گذاری کنید تا بتوانید در بازه‌ی مشخص شده قیمت مورد نظر خود را وارد سیستم کنید.

در این روش اصولا یک کف قیمتی در نظر گرفته می‌شود و یک سقف قیمتی که معمولا ۵ الی ۲۰ درصد بالاتر از کف قیمتی کارشناسی شده خواهد بود. در این روش زمان ارسال سفارش مطرح نیست. هر فردی که قیمت بالاتری بگذارد احتمال اینکه بتواند خرید انجام دهد بیشتر است. اما باید دقت کند که خیلی هم سهام را بالاتر از ارزشش خریداری نکند. جهت دیدن توضیحات کامل عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ، فیلم بالای این صفحه را تماشا کنید.

عرضه اولیه با روش حراج (اولویت زمان)

اولا که سازمان بورس اعلام می‌کند چه روزی چه ساعتی شما می‌توانید این سهام را خریداری کنید اصولا وقتی که سازمان بورس این را اعلام می‌کند برای مثال می‌گوید امروز سهام این شرکت با این نماد راس ساعت ۱۲:۴۰ عرضه می‌شود، بازار بورس تا ساعت ۱۲:۳۰ است اما

بعضی اوقات برای اینکه ترافیک خرید سهام عرضه اولیه خیلی بالا است بعد از ساعت ۱۲:۳۰ می‌گذارند البته این قانون نیست ممکنه یک روز زودتر اتفاق بیافتد و یا یک روز دیرتر ما باید اطلاعیه‌های سازمان بورس را دنبال کنیم

می‌شود کمتر خرید

اگر پول نداشتیم آن مقدار خریداری کنیم می‌توانیم کمتر بخریم پس اگر تا حالا هیچ سهامی در بورس نخریدید بد نیست با عرضه‌های اولیه هم شروع بکنید.

عرضه‌های اولیه تقریبا ماهی یک بار در بورس اتفاق می‌افتد شاید هم ۳ یا ۴ ماه در بورس هیچ عرضه اولیه‌ای رخ ندهد و

هیچ شرکت جدیدی وارد بورس نشود و بعد در یک الی دو ماه عرضه اولیه رخ دهد و انجام بشود 

که سود شیرینی هم دارد درست است که برای سهام‌دارها محدود می‌باشد ولی مانند جایزه‌ای است که بورس به سهام‌دارها می‌دهد
یک سود تقریبا با احتمال خیلی زیاد تضمینی و اینکه در کوتاه مدت می‌توان آن را بدست آورد
البته باز می‌گویم که هیچ تضمینی در خرید و فروش و معاملات وجود ندارد حتی عرضه‌های اولیه که در چند سال اخیر می‌بینیمکه همشون بعد از باز شدن روزهای بعد مثبت معامله شده‌اند اما اگر یک روز تحلیلگرها اشتباه تحلیل کنند و فردای آن روز متوجه شوند که ما گران خریده‌ایم خوب آن هم احتمال دارد نزول کند پس هیچ قطعیتی در بورس وجود ندارد

بورس شامل ریسک است

ما و افرادی که در بورس فعالیت می‌کنیم چه سهام‌های دیگری را می‌خریم و چه عرضه اولیه می‌خریم و هر فعالیتی می‌کنیم این ریسک‌ها را پذیرفته‌ایم اما

این ریسک‌ها را می‌پذیریم

                خرید و فروش فایل

نماد بورسی چیست؟

در بورس‌های جهان برای اینکه راحت‌تر بشود اسم هر شرکت را نام برد یک نماد به آن اختصاص می‌دهند یک نماد که از چند کاراکتر کوچک و از چند حرف کم تشکیل شده است به نام نماد بورسی. در بورس ایران هم همین طور است شرکت‌ها در بورس یک تقسیم‌بندی کلی دارند و هر‌کدام از آنها در یک گروهی هستند مثلا:

در گروه بانک‌ها، سرمایه‌گذاری‌ها ، شرکت‌های خودرویی، شرکت‌های قندی، شرکت‌های سیمانی، کاشی و سرامیک و گروه‌های دیگر…

نماد هرکدام از این شرکت‌ها در گروهی که هستند با یک حرف خاصی شروع می‌شود اما استثناهایی هم وجود دارد. مثلا در گروه خودرویی ابتدای حرف هر کدام از این نمادها با حرف ( خ ) شروع می‌شود مثلا :

به ایران خودرو می‌گویند خودرو و یا به شرکت سایپا می‌گویند خساپا به شرکت زامیاد می‌گویند خزامیا.

گروه‌های بانکی و سرمایه‌گذاری با حرف (و) شروع می‌شوند برای مثال:

نماد بانک پاسارگاد، وپاسار ، نماد بانک اقتصاد‌نوین، ونوین هستش، نماد بانک تجارت، وتجارت و نماد بانک ملت، وبملت نام دارد.

شرکت‌های سرمایه‌گذاری هم با این حرف شروع می‌شوند مثلا :

شرکت سرمایه‌گذاری بهمن، وبهمن، شرکت سرمایه‌گذاری ملی ایران، ونیکی و سرمایه‌گذاری سایپا، وساپا.

حالا چند مثال هم در مورد شرکت‌های قندی می‌زنیم برای مثال:

شرکت قند لرستان، قلرست و شرکت قند نیشاور، قنیشا.

پس از این به بعد اگر بخواهیم در مورد سهم شرکتی صحبت کنیم می‌توانیم از نماد بورسی آن شرکت استفاده کنیم، اصولا آدم‌های بورسی با این نمادها راجب آن صحبت می‌کنند و این برایشان به یک عادت تبدیل شده مثلا می‌گویند:

قنیشا چطوره؟ خودرو خریدم و یا…؟

به کارگزارشان زنگ می‌زنند و می‌گویند که می‌خواهم خساپا بخرم

                خرید و فروش فایل

افزایش سرمایه چیست؟

افزایش سرمایه چیست؟

برای این که به ساده‌ترین زبان بتوانیم مفهوم افزایش سرمایه را توضیح دهیم، یک مثال ساده می‌زنیم:

شما یک تاکسی می‌خرید و آن را در اختیار دوستتان می‌گذارید تا با آن کار کند. قرار است که در سود این کار (بعد از کم‌ کردن تمام هزینه‌ها) شریک شوید.

برای این که مطمئن شوید تمام سرمایه خود را از دست نمی‌دهید، قرار می‌گذارید که اگر زیان حاصل از این کار به نصف قیمت ماشین رسید، تاکسی را بفروشید و باقی‌مانده سرمایه خود را نجات دهید.

50 میلیون تومان پول می‌دهید و ماشین خریده می‌شود. در این حالت سرمایه شما 50 میلیون تومان است. پس از مدتی یکی از حالت‌های زیر پیش می‌آید:

1. دوستتان می‌گوید در یک سال گذشته 50 میلیون سود کرده است. او پیشنهاد می‌دهد بجای این که سهم خود را بردارید، ماشین قدیمی را بفروشید و یک ماشین بزرگ‌تر بخرید که درآمد بیشتری دارد. اگر این پیشنهاد را قبول کنید، حالا شما 100 میلیون تومان پول نزد دوست خود دارید. (سرمایه خود را از سود افزایش می‌دهید.)
2.  دوستتان می‌گوید که از سود این کار راضی بوده است. برای همین تصمیم گرفته که از جیب خودش 50 میلیون تومان روی پول ماشین بگذارد که با هم ماشین بزرگ‌تری بخرید. شما هم اگر دوست داشته باشید می‌توانید پول بگذارید، در غیر این صورت (چون او، هم پول گذاشته و هم دارد کار می‌کند) سهم بیشتری خواهد داشت. (سرمایه را با آورده جدید افزایش می‌دهید.)
3. متوجه می‌شوید که دوست شما 25 میلیون زیان کرده است. طبق قرار قبلی می‌خواهید ماشین را بفروشید و با اندوه و ناراحتی 25 میلیون باقی‌مانده را بردارید و بروید. اما متوجه می‌شوید که ماشین گران شده و حالا همین تاکسی را 100 میلیون تومان می‌خرند. زیان شما یک چهارم قیمت ماشین است. (سرمایه شما بدون ورود پول جدید افزایش پیدا کرده است.)

در تمام این حالت‌ها سرمایه شما تغییر می‌کند. افزایش سرمایه در شرکت‌ها هم چیزی شبیه به همین مثال است. شاید بد نباشد قبل از آن‌که وارد بحث شویم، یک‌بار دیگر به حالت‌های مختلف تغییر سرمایه فکر کنید.

آیا خرید تاکسی بهتر، الزاما درآمد راننده را بالا می‌برد؟

افزایش سرمایه چطور رخ می‌دهد؟

وقتی شما سهام یک شرکت را می‌خرید، مالک بخشی از آن می‌شوید. طبیعی است که به عنوان مالک، در جریان اخبار مرتبط با شرکت خود باشید. بهترین جا برای دنبال کردن این اخبار سامانه کدال به نشانی Codal.ir است.

برای افزایش دادن سرمایه، قدم‌به‌قدم اطلاعیه‌هایی در کدال قرار می‌گیرد.

قدم اول: پیشنهاد از طرف اعضای هیات‌مدیره

در اولین قدم، هیات‌مدیره شرکت، به مجمع عمومی فوق‌العاده پیشنهاد می‌دهد که سرمایه شرکت افزایش پیدا کند. این آگهی در سامانه کدال با عنوان «پیشنهاد هیئت مدیره به مجمع عمومی فوق العاده در خصوص افزایش سرمایه» درج خواهد شد.

می‌توانید این آگهی را در کدال جست‌وجو کنید و در جریان تمام افزایش سرمایه‌های پیشِ رو قرار بگیرید.

در این مرحله هنوز افزایش سرمایه قطعی نیست و باید سازمان بورس و سهام‌داران آن را بپذیرند.

معمولا در این آگهی مشخص می‌شود که سرمایه قرار است به چه مبلغی، از چه محلی و به چه دلیلی افزایش یابد. همچنین در یک فایل ضمیمه می‌توانید ببینید که سرمایه مورد نیاز برای چه مواردی به مصرف می‌رسد و این کار چه ریسک‌هایی به همراه دارد.

قدم دوم: نظر حسابرس و بازرس قانونی

بعد از درج آگهی پیشنهاد هیات‌مدیره، نوبت به بازرس و حسابرس قانونی می‌رسد که نظرشان را در مورد طرح توجیهی ارائه‌شده بیان کنند.

نتیجه این بررسی آن‌ها نیز در سامانه کدال افشا خواهد شد.

قدم سوم: صدور مجوز

سازمان بورس با رؤیت مدارک و مستندات، مجوز لازم را صادر می‌کند. این آگهی با عنوان «اطلاعیه صدور مجوز افزایش سرمایه» بر روی سامانه کدال قرار می‌گیرد.

حالا شرکت 60 روز برای افزایش دادن سرمایه فرصت دارد. دقت کنید که افزایش سرمایه در این مرحله هنوز قطعی نیست.

قدم چهارم: مجمع عمومی فوق‌العاده

حالا همه‌چیز آماده است. در این مرحله یک آگهی در سامانه کدال با عنوان «آگهی دعوت به مجمع عمومی فوق‌العاده» درج می‌شود.

معامله نماد به‌طور موقت و برای برگزاری مجمع عمومی متوقف خواهد شد. سهام‌داران که طرح توجیهی را مطالعه کرده‌اند، در مجمع فوق‌العاده حاضر می‌شوند. آن‌ها به انجام یا عدم انجام افزایش سرمایه رای می‌دهند.

در صورت تصویب، «آگهی ثبت افزایش سرمایه» بر روی سامانه کدال می‌نشیند و نماد (با قیمت جدید) بازگشایی می‌شود.

طبیعی است که افزایش سرمایه فقط در پرتفوی کسانی تغییر ایجاد می‌کند که در زمان برگزاری مجمع فوق‌العاده، صاحب سهم بوده باشند. یعنی اگر روز قبل از بسته شدن نماد سهام را بفروشید یا بعد از بازگشایی آن را بخرید، هیچ تغییری در تعداد سهم‌های شما رخ نمی‌دهد.

قیمت سهم، قبل و بعد از افزایش سرمایه تغییر می‌کند که در مورد آن توضیح خواهیم داد.

انواع افزایش سرمایه

حالا بیایید با هم نگاهی بیندازیم به انواع افزایش سرمایه.

1) از محل سودهای انباشته

همان‌طور که می‌دانید، با خرید سهام یک شرکت، عملا مالک بخشی از آن می‌شوید. با این کار شما هم در تولید کالا یا خدمات توسط شرکت نقش دارید و از این عملیات سود می‌برید.

بخشی از درآمد شرکت، سالانه بین سهام‌داران تقسیم می‌شود. اما بخش دیگری از سود برای مخارجی مثل مخارج سرمایه‌ای (Capital Expenditure) نزد شرکت باقی می‌ماند. به این سود به اصطلاح سود انباشته می‌گویند.

شرکت می‌تواند از این منبع اقدام به افزایش سرمایه کند. از آن‌جایی که در این روش هیچ پول جدیدی به شرکت وارد نشده، لازم نیست سهام‌داران پولی به شرکت پرداخت کنند. در این صورت سهام جدید به‌صورت «سهام جایزه» و متناسب با درصد شراکتی که دارید، به شما تعلق خواهد گرفت.

اگر شما مالک 1 درصد از سهام شرکت باشید، پس‌ از افزایش سرمایه درصد مالکیت شما چه تغییری خواهد کرد؟

در این مثال شما یک درصد از سهام شرکت را داشتید. یعنی 1 درصد از همه‌چیز (از جمله سود انباشته) به شما تعلق داشت. پس از افزایش سرمایه هنوز هم مالک یک درصد از سهام شرکت هستید و این عدد تغییری نخواهد کرد.

محاسبه قیمت سهم پس از افزایش سرمایه از محل سود انباشته

دقت کنید که در این روش، قبل و بعد از روز مجمع دارایی شما تغییر نمی‌کند. چرا که پیش از این هم مالک بخشی از سود انباشته بوده‌اید. قیمت باید به شکلی تغییر کند که «تعداد سهم ضرب‌در قیمت قبلی» برابر بشود با «تعداد جدید سهم ضرب‌در قیمت جدید».

قیمت باید به شکلی تغییر کند که «تعداد سهم ضرب‌در قیمت قبلی» برابر بشود با «تعداد جدید سهم ضرب‌در قیمت جدید».

در این روش قیمت سهم پس از بازگشایی از این فرمول محاسبه می‌شود:

مثال

قیمت پایانی یک پتروشیمی خیالی با نماد «شمثال» در آخرین روز معاملاتی پیش از افزایش سرمایه 2781 ریال بود. این شرکت سرمایه خود را به میزان 50% بالا برده است. قیمت سهم پس از بازگشایی چقدر خواهد بود؟

کافی است قیمت قبلی را بر 0.5+1 تقسیم کنیم. جواب برابر خواهید بود با 1854 ریال.

البته دقت کنید که این عدد، قیمت آغازی در زمان بازگشایی نماد است. ممکن است در حراج قیمتی بالاتر یا پایین‌تر از این قیمت کشف شود.

اگر شما 1000 سهم «شمثال» داشته باشید، پس از افزایش سرمایه، 1500 سهم در پرتفوی شما خواهد بود. میزان سرمایه شما در حالت قبلی 2781000 ریال بود. حالا شما 1500 ضرب در 1854 ریال سرمایه دارید. یعنی 2781000 ریال.

همان‌طور که می‌بینید از نظر تئوری، کسی که سهم را درست قبل از برگزاری مجمع خریده باشد هیچ سودی نمی‌برد و سرمایه‌اش بدون تغییر می‌ماند.

2) از محل تجدید ارزیابی

فرض کنید در زمانی که دلار کم‌تر از 4 هزار تومان بود، یک قطعه زمین می‌خرید و در آن کارخانه‌ای بنا می‌کنید. در این وضعیت شما a تومان سرمایه‌گذاری کرده‌اید. حالا به زمانی می‌رسیم که هر دلار نزدیک به 14 هزار تومان ارزش دارد.

در وضعیت جدید، قیمت‌ها تغییر کرده‌اند و حالا قیمت زمین، ماشین‌آلات و دیگر دارایی‌های مشهود و نامشهود شما تغییر کرده است. در این زمان می‌توانید سرمایه خود را با قیمت‌های جدید تعدیل کنید.

توجه کنید که در این حالت شما عایدی (Yield) نداشته‌اید. اصلا شاید هنوز تولید را شروع نکرده باشید. برای همین می‌گوییم که یک درآمد غیرعملیاتی حاصل شده است. یعنی درآمدی که از عملیات تولید به دست نمی‌آید. این درآمد با عنوان «مازاد تجدید ارزیابی» در صورت‌های مالی منعکس می‌شود.

در این نوع از افزایش سرمایه، ماهیت شرکت تغییری نمی‌کند و نمی‌توانیم بگوییم که «سرمایه مولد» به شرکت وارد شده است. بنابراین بعید به‌نظر می‌رسد که وضعیت سودآوری (زیان‌دهی) شرکت تغییر کند.

در ایران به دلیل وجود نرخ تورم بالا، افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی باعث افزایش میزان سرمایه شرکت می‌شود. اگر قیمت‌ها را تورم‌زدایی کنیم، متوجه می‌شویم که تجدید ارزیابی دارایی‌های مشهود به دلیل وجود استهلاک، در عمل می‌تواند منجر به کاهش سرمایه شرکت شود. (تجهیزات شرکت دیگر نو نیستند.)

اما دارایی‌های نامشهود مثل ارزش برند می‌توانند حتی با تورم‌زدایی هم رشدی چشمگیر داشته باشند.

محاسبه قیمت سهم پس از افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی

یک‌بار دیگر نماد شمثال را تصور کنید. اگر قیمت پایانی این سهم قبل از افزایش سرمایه 2781 ریال باشد، پس از افزایش سرمایه «قیمت نظری» سهم چقدر خواهد بود؟

بجای آن که سریع فرمول ارائه کنیم و با عددگذاری به جواب برسیم، بیایید کمی در مورد این معما فکر کنیم.

سرمایه شرکت قبل از تجدید ارزیابی n ریال بود. حالا شرکت P درصد افزایش سرمایه داده است. تعداد سهم‌هایی که شما داشته‌اید هم P درصد افزایش پیدا می‌کند. پس معقول است که قیمت بر P+1 تقسیم شود.

مثال

اگر قیمت سهم قبل از افزایش سرمایه 2781 ریال باشد، پس از 50% افزایش از محل تجدید ارزیابی، قیمت بر 1.5 تقسیم شده و به عدد 1854 می‌رسد.

همان‌طور که می‌بینید تغییر قیمت شبیه به حالت قبل است.

3) از محل آورده نقدی

در دو حالت بالا که گفتیم، افزایش سرمایه منجر به ورود سرمایه جدید به شرکت نخ‌واهد شد. اما ممکن است که یک شرکت سود انباشته نداشته باشد یا به هر دلیلی نخواهد سود انباشته خود را به مصرف برساند.

در این صورت شرکت می‌تواند از محل آورده نقدی اقدام به افزایش سرمایه کند.

روش کار به این شکل است که شرکت پس از افزایش سرمایه، تعدادی حق تقدم را به سهام‌داران خود اعطا می‌کند. معنی حق تقدم این است سهام‌داران فعلی در افزایش سرمایه نسبت به سایرین تقدم دارند.

بعد از آن که حق تقدم به شما تعلق گرفت، می‌توانید با پرداخت 100 تومان حق تقدم را به سهام عادی تبدیل کنید. (ارزش اسمی سهم‌ها در ایران 1000 ریال است.)

این پولی که سهام‌داران پرداخت می‌کنند، همان آورده‌ای است که شرکت برای افزایش سرمایه به آن نیاز دارد.

تذکر

ممکن است شرکت از سهام‌داران بخواهد بجای 100 تومان، مبلغی بیشتر پرداخت کنند. مثلا ممکن است از شما بخواهد که در زمان پذیره‌نویسی، 150 تومان برای هر سهم بپردازید. به این کار، افزایش سرمایه از محل صرف سهام می‌گویند. در ترازنامه، صرف سهام در قسمت حقوق صاحبان سهام (Equity) قرار می‌گیرد.

اما ممکن است سهام‌داران نخواهند از حق تقدم خود استفاده کنند. در این صورت حق تقدم را در بازار عرضه می‌کنند. خریداران با پرداخت 100 تومان (علاوه بر قیمت حق تقدم)، مالک سهام شرکت می‌شوند.

نکته 1

قیمت حق تقدم با سازوکار عرضه و تقاضا صورت می‌گیرد و الزاما با قیمت سهم منهای 100 برابر نیست. مثلا تصور کنید که قیمت هر سهم شمثال 1854 ریال باشد. این طور نیست که قیمت حق تقدم این سهم (شمثالح) حتما 854 ریال باشد.

فرض کنید شمثالح با قیمت 500 ریال خریدوفروش شود. در این صورت با پرداخت 100 تومان دیگر (مجموعه 150 تومان) مالک سهمی 1854 ریالی می‌شوید.

شاید حق تقدم همین سهم 110 تومان قیمت پیدا کند. در این صورت با پرداخت مجموعا 220 تومان، یک سهم 1854 ریالی می‌خرید. اما چرا کسی حاضر می‌شود برای سهمی که کمی بیش از 180 تومان قیمت دارد، 220 تومان بپردازد؟ این موضوع دلیل جالبی دارد:

دامنه نوسان برای حق تقدم 10± است. اما سهام بورسی می‌تواند 5± نوسان داشته باشد. شاید برای سهم شمثال صف خرید تشکیل شود و اطمینان داشته باشید که قیمت هم‌چنان بالاتر می‌رود. به دلیل وجود صف خرید شما قادر نیستید سهم را بخرید، اما به دلیل دامنه نوسان بیشتر ممکن است حق تقدم قابل خرید باشد.

از سوی دیگر وقتی مطمئن هستید سهم قرار است رشد چشمگیری داشته باشد، رشد حق تقدم به دلیل دامنه نوسان بازتر، سریع‌تر رخ خواهد داد. به همین دلیل حق تقدم مورد توجه سفته‌بازها و نوسان‌گیرها قرار می‌گیرد. (در یک روز امکان بیست درصد نوسان برای این نماد وجود دارد.)

محاسبه قیمت سهم پس از افزایش سرمایه از محل آورده نقدی

افزایش سرمایه از محل آورده نقدی با موارد قبلی یک تفاوت عمده دارد. در این روش، جریان نقدی جدید به شرکت وارد شده است. برای همین نمی‌توانید قیمت سهم را با تقسیم بر «یک به علاوه درصد افزایش سرمایه» محاسبه کنید.

در مثال‌های قبلی، قیمت سهم بعد از افزایش سرمایه به شکلی تغییر می‌کرد که سرمایه شما طی این عملیات بدون تغییر بماند. یعنی به صورت تئوری، قیمت قبلی ضرب‌در تعداد سهام باید برابر می‌شد با قیمت جدید ضرب‌در تعداد سهام به علاوه تعداد سهام جایزه.

این‌جا هم «اصل بقا» برقرار است. با این تفاوت که بعد از افزایش سرمایه شما باید صد تومان برای پذیره‌نویسی سهام جدید پرداخت کنید. در نتیجه این رقم (100 تومان برای هر سهم) به سرمایه شما اضافه می‌شود.

مثلا تصور کنید که شما 1000 سهم 2000 تومانی دارید (دو میلیون تومان سرمایه). اگر شرکت 50% افزایش سرمایه بدهد، شما 1000 سهم و 500 حق تقدم خواهید داشت. برای این 500 حق تقدم باید 50 هزار تومان بپردازید. قیمت سهم پس از افزایش سرمایه باید به شکلی تغییر کند که سرمایه جدید شما 2 میلیون و 50 هزار تومان شود.

اگر همین قاعده را برای سهم به‌کار ببندید، به سادگی خواهید دید که قیمت جدید برابر می‌شود با:

آورده سهام‌داران برای هر سهم برابر است با 100 تومان. تاکید می‌کنم که از فرمول استفاده نکنید. بلکه بکوشید معنای این رابطه را درک کنید.

مثال

نماد شمثال از محل آورده 50 درصد افزایش سرمایه می‌دهد. قیمت سهم پس از افزایش سرمایه چقدر خواهد بود؟

قیمت پایانی در آخرین روز معاملاتی قبل از مجمع برابر بود با 2781 ریال. آورده ضرب در درصد افزایش معادل 50 تومان است. این دو عدد را با هم جمع و بر یک و نیم تقسیم می‌کنیم. (خودتان این کار را بکنید.) قیمت سهم پس از افزایش سرمایه برابر می‌شود با 2187 ریال.

طبیعی است که ارزش حق تقدم این شرکت خیالی (با نماد شمثالح) 1187 باشد، هرچند ممکن است با سازوکار عرضه و تقاضا قیمت بالاتر یا پایین‌تر از این عدد به‌دست بیاید.

نکته 1

اگر شما از شرکت طلب داشته باشید (مثل سود دریافت نشده) می‌توانید ما‌به‌تفاوت حق تقدم با سهام عادی را از این محل پرداخت کنید.

نکته 2

دقت کنید که اینجا هم بعد از بازگشایی نماد و پیش از پرداخت ارزش اسمی (100 تومان) دارایی شما در پرتفوی تغییری نمی‌کند.

ماده 141 قانون تجارت

یکی از عبارت‌هایی شاید به گوش شما بخورد، عبارت «ماده 141 قانون تجارت» است. حتی ممکن است بشنوید که «فلان شرکت صد و چهل و یکی شده است». خوب است که به این قانون هم اشاره‌ای بکنیم.

درست شبیه به مثال تاکسی در ابتدای بحث، اگر یک شرکت به خاطر زیان نیمی از سرمایه خود را از دست بدهد، هیات‌مدیره موظف است برای تصمیم‌گیری در مورد انحلال یا بقای شرکت، سهام‌داران را به مجمع فوق‌العاده دعوت کند.

ماده 141 از تمام شدن سرمایه شرکت بدون اطلاع سهام‌داران جلوگیری می‌کند

هیات‌مدیره نمی‌تواند این موضوع را از سهام‌داران پنهان کند و در صورت عدم دعوت به مجمع، باید منتظر عواقبی جدی از جمله احکام جزایی باشد.

اگر مجمع به انحلال شرکت رای بدهد که هیچ. شرکت منحل می‌شود و می‌رود پی کارش. (و حقوق صاحبان سهام بین آن‌ها تقسیم می‌شود. پولی که معمولا از قیمت سهم کم‌تر است.)

اما در صورت تمایل به بقا، دو راه وجود دارد:

راه اول، کاهش سرمایه

فرض کنید شرکت 100 ریال سرمایه داشته و 50 ریال زیان کرده است. اگر شرکت سرمایه خود را به 50 ریال کاهش دهد، دیگر مشمول ماده 141 نخواهد بود. کاهش سرمایه از راه‌هایی مثل تعدیل نیرو، فروش دارایی و... ممکن است.

راه دوم، افزایش سرمایه

فرض کنید شرکت 100 ریال سرمایه داشته و 50 ریال زیان کرده است. اما در زمان ثبت سرمایه قیمت بسیاری از دارایی‌ها پایین‌تر از امروز بوده است. مثلا زمینی که متری 1 ریال بود حالا متری 10 ریال می‌ارزد.

شرکت با افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی، سرمایه خود را به 1000 ریال افزایش می‌دهد. (حتما توجه دارید که با این عملیات، پولی به شرکت وارد نمی‌شود.) در شرایط فعلی، زیان شرکت خیلی کم‌تر از نصف سرمایه آن است. برای همین دیگر مشمول اصل 141 نخواهد بود.

در شرایط تورمی، قیمت‌ها با سرعت زیادی بالا می‌روند. برخی شرکت‌ها در ایران اگر تجدید ارزیابی کنند با افزایش‌های چندهزار درصدی مواجه خواهند شد. طبیعی است که زیان یک سال شرکت بتواند با نیمی از ارزش تاریخی دارایی‌ها قابل مقایسه باشد. مثلا شرکتی که سال‌ها پیش با سرمایه صد میلیارد راه‌اندازی شده، ممکن است حالا در یک سال بیش از 50 میلیارد ضرر کند. چرا که آن زمان صد میلیارد تومان خیلی پول بود و الان نه.

آیا افزایش سرمایه خبر خوب است؟

اگر بخواهم در یک کلمه به این سوال جواب بدهم باید بگویم «خیر». افزایش سرمایه به خودی خود نه خبر خوب است و نه خبر بد.

بیشتر افرادی که از بورس اطلاع کافی ندارند فکر می‌کنند «سهام جایزه» یک هدیه مجانی و بادآورده است و هر چه باشد خوب است. برای همین گاهی می‌بینیم برای یک شرکت زیان‌ده که قصد دارد سرمایه‌اش را افزایش دهد، بدون هیچ دلیل خاصی صف خرید تشکیل می‌شود.

نکته بسیار مهم این است که روز قبل و بعد از مجمع فوق‌العاده، چه سهام جایزه بگیرید چه حق تقدم، سرمایه شما تغییر نمی‌کند.

اما این خبر همیشه هم خبر منفی نیست. سوال مهم این است که چرا شرکت قصد جذب سرمایه جدید دارد؟ اگر ورود سرمایه جدید به معنی عملی شدن طرح‌هایی نوین باشد، تصویب افزایش سرمایه خبر خیلی خوبی است. اما اگر شرکت می‌خواهد با افزایش سرمایه زیان انباشته خود را بپوشاند و عملا راه را برای تولید زیان بیشتر هموار کند، بعید است اتفاق خوبی افتاده باشد.

اگر شرکت می‌خواهد با افزایش سرمایه زیان انباشته خود را بپوشاند و عملا راه را برای تولید زیان بیشتر هموار کند، بعید است اتفاق خوبی افتاده باشد.

فرض کنید یک شرکت برای راه‌اندازی یک خط تولید جدید و جسورانه قصد دارد از محل آورده سرمایه جذب کند. شما از این طرح به‌شدت استقبال می‌کنید اما مطمئن نیستید که بیشتر سهام‌داران با شما موافق باشند. در مجمع عمومی فوق‌العاده خیالتان از این بابت راحت خواهد شد.

                خرید و فروش فایل

دانلود مقاله تاثیر تورم در بورس 65 ص

دانلود مقاله تاثیر تورم در بورس 65 ص

 

دانلود مقاله تاثیر تورم در بورس 65 ص - ‏1 ‏1 ‏1 ‏فصل اول ‏کلیات ‏بورس ‏اگر چه عبارت بورس واژه‌ای پرکاربرد است اما تا حدودی مبهم می‌نماید. غالباً ...

                خرید و فروش فایل

دانلود مقاله بورس و اهمیت ابزارهای مالی 33 ص

دانلود مقاله بورس و اهمیت ابزارهای مالی 33 ص

 

دانلود مقاله بورس و اهمیت ابزارهای مالی 33 ص - ‏بورس و اهمیت ابزارهای مالی ‏دکتر پرویز سعیدی ‏چکیده ‏در این مقاله ابتدا به بیان مبانی بازار ‏بور...

                خرید و فروش فایل