ب – درزهای حرکتی :
این درزها معمولاً به منظور جلوگیری از بروز ترکهای ناشی از جمع شدن بتن تعبیه میشوند. اگر در فواصل معین درز انقباض در نظر گرفته نشود، روی سطوح پیادهروها یا دیوارهای بتنی ترکهایی پدید خواهد آمد. آرماتورها غالباً میتوانند محل بروز ترکها را کنترل نمایند، همچنین، وجود درزهای انقباضی که محلشان به طور صحیح انتخاب شده، میتوانند مانع بروز ترک شوند. عملکرد این درزها به صورتی است که انقباض طرفین درز در محل درز متمرکز میشود. در حقیقت این درزها دارای نوعی عدم پیوستگی عمومی هستند، لیکن شکاف اولیهای بین بتن دو طرف درز وجود ندارد.
درزهای انقباضی در پیادهروها و دالهای کف که به صورت موزائیکی ساخته میشوند، به طور معمول در فواصل ۱/۲ تا ۱/۸ متر و در جان پناهها و نردهها در فواصل ۳ تا ۶ متر در نظر گرفته میشوند. اگر اعضا و قطعات پیش ساخته به صورت واحدهای مجزا و مستقل کار گذارده شوند، بدین لحاظ در آنها درز انبساط تعبیه نشده است. باید شرایط نصب چنان باشد که اعضا و قطعات مجاور هنگام انبساط مزاحمتی برای یکدیگر ایجاد ننماید.
این درزها برای جلوگیری از خراب شدن روسازیها در اثر فشار بیش از حد، فراهم ساختن امکان تعمیر قسمتی از جدولهای بتنی پیادهروها و نظایر آن تعبیه میشوند. به طور کلی این درزها برای تأمین امکان انقباض و انبساط ناشی از تغییرات درجه حرارت، به طوری که در نقاط مختلف ساختمان ترک خوردگی و در مقاطع سازه تلاشهای ثانوی زیاد، ایجاد نشوند، تعبیه میشوند. عملکرد این درزها باید به گونهای باشد که انبساط و انقباض طرفین درز کاملاً همساز شوند، لازمه چنین درزهایی این است که هیچ گونه پیوستگی در طرفین درز برقرار نباشد، چنین درزهایی باید با کمترین مقاومت در مقابل انقباض و انبساط قادر به باز یا بسته شدن باشند. عموماً این درزها در تمام قسمتهای سازه به طور پیوسته قرار گرفته و از کف تا سقف ادامه مییابند، برای حصول اطمینان از جدایی کامل دو قسمت مجاور رعایت این مسئله ضروری است.
انبساط و انقباض بتن در اثر تغییرات رطوبت و حرارت در آن تنشهایی را به وجود میآورند که گاه از مقاومت بتن بیشتر بوده و به ترک خوردگی منجر میشود. برای حل این مشکل از درزهای کنترل که حرکت نسبی دال یا دیوار در صفحه خود را امکان پذیر میسازد، استفاده میشود.
برای جدا کردن واحدهای عظیم مولد برق از قسمتهای مجاور، به منظور جلوگیری از انتقال ارتعاش، منطقهای کردن و محدود ساختن احتمال خرابی در قسمتهایی از ساختمان، جلوگیری از بروز ترک به علت تمرکز تنش در محلهایی که تغییر مقطع قابل توجهی حادث شده، از درز کنترل استفاده میشود.
این درزها برای جلوگیری از نشستهای نامساوی دو ساختمان مجاور که دارای دو نوع مصالح، دو نوع پی یا دو ارتفاع متفاوت هستند، مورد استفاده قرار میگیرند.
درزهایی هستند که امکان لغزش دو قسمت مجاور درز بدون انتقال نیروی برشی را فراهم میکنند. این درزها غالباً در مخازن، به ویژه در مواردی که تغییرات درجه حرارت محیط زیاد است، مورد استفاده قرار میگیرند.